METOPROLOLI TARTRAS
ampułka 1 mg/ml (5 ml)

Lek z grupy β-adrenolityków charakteryzujący się wybiórczością wobec receptorów b1, pozbawiony wewnętrznej aktywności sympatykomimetycznej, wykazuje podobną siłę blokady receptorów jak propranolol. Po podaniu metoprololu w postaci o kontrolowanym uwalnianiu selektywność w stosunku do receptorów b1 jest większa. Selektywność wobec receptorów b1 jest zależna od dawki; w większych dawkach lek może działać również na receptory b2. Metoprolol wykazuje nieznaczne działanie stabilizujące błonę komórkową. Działa chrono- i inotropowoujemnie. Osłabia działanie amin katecholowych uwalnianych podczas wysiłku fizycznego lub stresu i powoduje zmniejszenie częstotliwości rytmu serca, zmniejszenie pojemności minutowej i obniżenie ciśnienia tętniczego. Nie hamuje prawidłowych reakcji fizjologicznych w warunkach stresu, zachodzących pod wpływem adrenaliny uwolnionej z nadnerczy. W dawkach leczniczych w mniejszym stopniu powoduje skurcz mięśniówki oskrzeli niż niewybiórcze β-adrenolityki, co pozwala na stosowanie leku jednocześnie z b2-mimetykami u chorych z astmą oskrzelową lub objawami POChP. Przez zmniejszenie zapotrzebowania mięśnia sercowego na tlen zmniejsza częstość epizodów bólowych i zwiększa tolerancję wysiłku w dławicy piersiowej. Działanie β-adrenolityków może być również związane ze zmniejszeniem stymulacji adrenergicznej z ośrodków naczynioruchowych w mózgu. Wybiórcza blokada receptorów adrenergicznych b1 w sercu zmniejsza ryzyko występowania działań niepożądanych związanych z obwodowym działaniem leku w porównaniu z lekami niewybiórczymi. W mniejszym stopniu niż niewybiórcze β-adrenolityki wpływa na uwalnianie insuliny i metabolizm węglowodanów oraz reakcję układu sercowo-naczyniowego na stan hipoglikemii. U chorych na nadciśnienie tętnicze metoprolol powoduje trwające ponad 24 h istotne obniżenie ciśnienia tętniczego. Ponadto u chorych z łagodną lub umiarkowaną postacią nadciśnienia stwierdzono zmniejszenie ryzyka zgonu z przyczyn sercowo-naczyniowych. W leczeniu niewydolności serca leczenie metoprololem prowadzi do zwiększenia frakcji wyrzutowej oraz zmniejszenia objętości końcowoskurczowej i końcoworozkurczowej lewej komory. U pacjentów z zaburzeniami rytmu z szybką czynnością serca metoprolol powoduje zwolnienie czynności serca poprzez hamujący wpływ na pobudzenie układu współczulnego, zmniejszenie automatyzmu komórek bodźcotwórczych i wydłużenie czasu przewodzenia komorowego. Metoprolol zmniejsza ryzyko wystąpienia ponownego zawału serca lub nagłego zgonu sercowego u chorych po zawale serca. Po podaniu i.v. ulega szybkiej dystrybucji (5–10 min). W zakresie dawek terapeutycznych stężenie leku w surowicy jest proporcjonalne do zastosowanej dawki. Po podaniu p.o. wchłania się całkowicie, podlega metabolizmowi podczas „pierwszego przejścia”. Dostępność biologiczna preparatu o przedłużonym uwalnianiu wynosi 30–40%. W przypadku tabletek o natychmiastowym uwalnianiu dostępność biologiczna po podaniu pojedynczej dawki wynosi ok. 50%, i zwiększa się do ok. 70% podczas wielokrotnego podawania; pokarm może nieznacznie zwiększać dostępność biologiczną leku. t1/2 wynosi 3–4 h, ale może ulec wydłużeniu u osób ze zmniejszoną aktywnością CYP2D6. Ok. 5–10% wiąże się z białkami osocza, ulega biotransformacji w wątrobie, głównie przez CYP2D6. Zidentyfikowano 3 główne metabolity leku, z których żaden nie wykazuje istotnego działania klinicznego. W 95% jest eliminowany przez nerki w postaci nieczynnych metabolitów, mniej niż 5% w postaci niezmienionej. Niewydolność nerek nie ma wpływu na stężenia leku w osoczu. Zaburzenia czynności wątroby mogą spowodować zwiększoną ogólnoustrojową dostępność biologiczną metoprololu, zmniejszenie jego całkowitego klirensu oraz zwiększenie stężenia w osoczu. Wiek pacjenta nie ma wpływu na farmakokinetykę leku. Preparat o przedłużonym uwalnianiu zapewnia stałe stężenie terapeutyczne przez 24 h.

Wskazania:
P.o. Nadciśnienie tętnicze (w monoterapii i leczeniu skojarzonym). Dławica piersiowa. Zapobieganie nagłej śmierci sercowej i ponownemu zawałowi serca u osób po przebytej ostrej fazie zawału serca. Stabilna objawowa niewydolność serca (klasa II–IV wg NYHA, frakcja wyrzutowa lewej komory <40%) w skojarzeniu z innymi metodami leczenia. Zaburzenia rytmu serca, zwłaszcza częstoskurcz nadkomorowy. Kołatania serca spowodowane czynnościowymi zaburzeniami pracy serca. Wspomagająco w nadczynności tarczycy. Profilaktyka napadów migreny. I.v. Częstoskurcz, przede wszystkim częstoskurcz nadkomorowy. Świeży zawał serca w celu zmniejszenia obszaru zawału, ryzyka migotania komór i ryzyka zgonu.

Przeciwwskazania:
Nadwrażliwość na którykolwiek składnik preparatu lub inne β-adrenolityki, wstrząs kardiogenny, blok przedsionkowo-komorowy II lub III stopnia, zespół chorego węzła zatokowego, niestabilna niewyrównana niewydolność serca (obrzęk płuc, zmniejszenie przepływu krwi lub niedociśnienie tętnicze), stałe lub okresowe stosowanie leków zwiększających kurczliwość serca działających agonistycznie na receptory β-adrenergiczne, objawowa i klinicznie istotna bradykardia zatokowa (<50 uderzeń/min), ciężkie zaburzenia obwodowego krążenia tętniczego, niedociśnienie tętnicze (ciśnienie skurczowe <90 mm Hg), kwasica metaboliczna, ciężka astma oskrzelowa lub POChP, nieleczony gruz chromochłonny, równoległe stosowanie inhibitorów MAO (innych niż MAO-B), podejrzenie lub stwierdzenie zawału serca częstotliwością rytmu serca <45/min i odstępem PQ >24 s lub ciśnieniem skurczowym <100 mm Hg, niewydolność serca i powtarzające się ciśnienie skurczowe w pozycji leżącej <100 mm Hg (wskazane jest badanie przed rozpoczęciem leczenia). Przeciwwskazane jest (z wyjątkiem OIOM) równoległe podawanie i.v. leków blokujących kanały wapniowe (werapamil lub diltiazem) albo innych leków o działaniu przeciwarytmicznym. Stosować wyłącznie z zachowaniem ostrożności u pacjentów z blokiem przedsionkowo-komorowym I stopnia. U chorych z nasilającą się bradykardią (<50–55 uderzeń/min) stopniowo zmniejszać dawkę lub przerwać leczenie. Jeśli u pacjenta z zawałem serca wystąpi znaczne niedociśnienie tętnicze, należy przerwać stosowanie leku i zbadać stan hemodynamiczny chorego oraz rozległość niedokrwienia mięśnia sercowego. Jeśli niedociśnienie tętnicze wiąże się ze znaczną bradykardią lub blokiem przedsionkowo-komorowym, należy zastosować leczenie w celu wyrównania zaburzeń. Chorzy na choroby przebiegające ze skurczem oskrzeli nie powinni zazwyczaj otrzymywać β-adrenolityków; ze względu na wybiórcze działanie metoprololu może on być ostrożnie stosowany w przypadkach o łagodnym lub umiarkowanym nasileniu u osób, u których nie uzyskano odpowiedzi lub występują działania niepożądane po zastosowaniu innych leków. β-adrenolityki mogą nasilić objawy niewydolności naczyń u osób z chorobami naczyń obwodowych; należy zachować szczególną ostrożność. β-adrenolityki mogą maskować niektóre objawy kliniczne nadczynności tarczycy. U osób z guzem chromochłonnym metoprolol należy zawsze stosować w skojarzeniu z lekiem α-adrenolitycznym (leczenie należy rozpocząć α-adrenolitykiem a następnie dołączyć metoprolol). Ostrożnie u osób z ciężką niewydolnością nerek. Stosować ostrożnie u chorych na cukrzycę; metoprolol może zaburzać kontrolę glikemii w leczeniu cukrzycy i maskować objawy hipoglikemii; ryzyko jest mniejsze w przypadku stosowania preparatów w postaci tabletek o kontrolowanym uwalnianiu niż w przypadku tabletek o natychmiastowym uwalnianiu. Ze względu na ograniczone dane dotyczące bezpieczeństwa i skuteczności leczenia u chorych na niewydolność serca w IV klasie NYHA zachować szczególną ostrożność. U chorych na dławicę Prinzmetala podawanie β-adrenolityków może powodować zwiększenie liczby napadów dławicowych i wydłużenie ich czasu trwania. Leki β-adrenolityczne mogą zaostrzać objawy łuszczycy lub powodować jej wystąpienie. Podczas stosowania metoprololu obserwowano niektóre objawy zespołu oczno-śluzówkowo-skórnego (suchość oczu i/lub wysypka skórna), ustępujące w większości przypadków po odstawieniu leku. Podobnie jak inne β-adrenolityki, metoprolol może zwiększać wrażliwość na alergeny i nasilać reakcje anafilaktyczne; podanie adrenaliny nie zawsze jest skuteczne. Lek należy odstawiać stopniowo, zmniejszając dawkę w ciągu co najmniej 2 tyg.; nagłe zaprzestanie leczenia, szczególnie u osób z grupy dużego ryzyka może prowadzić do zaostrzenia objawów przewlekłej niewydolności serca oraz zwiększenia ryzyka zawału serca oraz nagłego zgonu. Przed planowanym zabiegiem chirurgicznym należy poinformować anestezjologa o zażywaniu metoprololu; nie zaleca się przerywania leczenia a w przypadku takiej konieczności lek odstawiać stopniowo tak, by zakończyć jego stosowanie ok. 48 h przed znieczuleniem ogólnym. Preparatów zawierających laktozę nie stosować u osób z dziedziczną nietolerancją galaktozy, pierwotnym niedoborem laktazy lub zespołem złego wchłaniania glukozy-galaktozy, natomiast preparatów zawierających fruktozę – u osób z dziedziczną nietolerancją fruktozy, zespołem złego wchłaniania glukozy-galaktozy lub niedoborem sacharazy-izomaltazy.

Działania niepożądane:
Metoprolol jest zwykle dobrze tolerowany, działania niepożądane są zwykle łagodne i przemijające. Bardzo często: uczucie zmęczenia, znaczne obniżenie ciśnienia tętniczego i niedociśnienie ortostatyczne (bardzo rzadko z omdleniem). Często: zawroty i bóle głowy, bradykardia, zaburzenia równowagi (bardzo rzadko z omdleniem), kołatanie serca, oziębienie dystalnych części kończyn, duszność wysiłkowa, biegunka, zaparcie, nudności, wymioty, ból brzucha. Niezbyt często: zwiększenie masy ciała, depresja, osłabienie koncentracji, senność lub bezsenność, koszmary senne, parestezje, przejściowe zaostrzenie objawów niewydolności serca, blok przedsionkowo-komorowy I stopnia, ból w klatce piersiowej, skurcz oskrzeli, wysypka (pokrzywka łuszczycopodobna i dystroficzne zmiany skórne), wzmożona potliwość, kurcze mięśni, obrzęk. Rzadko: zaostrzenie utajonej cukrzycy, nerwowość, napięcie, niepokój, zmniejszony poziom świadomości, zaburzenia widzenia, suchość lub podrażnienie oczu, zapalenie spojówek, czynnościowe objawy zaburzeń pracy serca, zaburzenia rytmu serca, zaburzenia przewodzenia w sercu, nasilenie chromania przestankowego lub objawów związanych z zespołem Raynauda, zapalenie błony śluzowej nosa, suchość błony śluzowej jamy ustnej, nieprawidłowe wyniki badań czynności wątroby, wypadanie włosów, osłabienie libido, impotencja, plastyczne stwardnienie prącia (choroba Peyroniego). Bardzo rzadko: małopłytkowość, leukopenia, osłabienie pamięci, splątanie, omamy, zmiany osobowości (np. zmiany nastroju), szumy uszne, zaburzenia słuchu, martwica u pacjentów z ciężkimi chorobami naczyń obwodowych występującymi przed rozpoczęciem leczenia, zaburzenia smaku, zwłóknienie zaotrzewnowe (nie jest ostatecznie ustalony związek przyczynowy ze stosowaniem metoprololu), zapalenie wątroby, skórne reakcje nadwrażliwości, zaostrzenie lub wystąpienie łuszczycy, łuszczycopodobne zmiany skórne, nadwrażliwość na światło, ból stawów, osłabienie mięśni, zapalenie stawów. Po wprowadzeniu do obrotu z nieznaną częstością odnotowywano: stan splątania, zwiększenie stężenia triglicerydów, zmniejszenie stężenia cholesterolu HDL. Niektóre działania niepożądane mogą nasilać się po spożyciu alkoholu. Po przedawkowaniu może wystąpić: ciężkie niedociśnienie tętnicze, zwolnienie rytmu zatokowego, blok przedsionkowo-komorowy, zawał serca, niewydolność serca, wstrząs kardiogenny, zatrzymanie czynności serca, skurcz oskrzeli, zaburzenia świadomości, śpiączka, drgawki, nudności, wymioty, sinica i zgon. Objawy przedmiotowe i podmiotowe mogą być nasilone w przypadku przyjmowania w tym samym czasie alkoholu, leków obniżających ciśnienie, chinidyny lub barbituranów. Pierwsze objawy przedawkowania występują po 20–120 min od przyjęcia leku. Objawy znacznego przedawkowania mogą się utrzymywać przez kilka dni, mimo zmniejszania się stężenia metoprololu w osoczu. Należy zastosować leczenie objawowe i podtrzymujące.

Interakcje:
Jednoczesne stosowanie z antagonistami wapnia z grupy fenyloalkiloaminy (werapamil) lub benzotiazepiny (diltiazem) oraz lekami przeciwarytmicznymi (m.in. amiodaron, dizopiramid, chinidyna, propafenon) może powodować wystąpienie ciężkich zaburzeń automatyzmu i przewodnictwa przedsionkowo-komorowego lub nasilać działanie kardiodepresyjne. Przeciwwskazane jest (z wyjątkiem OIOM) równoległe podawanie i.v. leków blokujących kanały wapniowe (werapamil lub diltiazem) albo innych leków o działaniu przeciwarytmicznym; w przypadku równoległego stosowania antagonistów wapnia p.o. chorych należy ściśle monitorować. Nitrogliceryna może nasilać działanie obniżające ciśnienie tętnicze. Jednoczesne stosowanie z α-adrenolitykami (rezerpiną, klonidyną, α-metylodopą, guanetydyną, betanidyną) może powodować nadmierne obniżenie ciśnienia tętniczego. W przypadku konieczności odstawienia leków u chorych otrzymujących klonidynę i metoprolol zaleca się zaprzestanie podawania klonidyny kilka dni po zaprzestaniu stosowania metoprololu. Równoległe stosowanie glikozydów naparstnicy może spowodować nadmierną bradykardię i/lub wydłużenie czasu przewodzenia przedsionkowo-komorowego; zaleca się kontrolę czynności serca i odstępu PR. Metoprolol może osłabiać działanie sympatykomimetyków rozszerzających oskrzela; konieczne może być stosowanie większych dawek tych leków. Donoszono o występowaniu znacznego zwiększenia ciśnienia tętniczego u osób leczonych β-adrenolitykami, które otrzymały preparaty zawierające agonistów receptorów α (także w postaci kropli do nosa). NLPZ (w tym inhibitory COX-2) mogą osłabić działanie hipotensyjne β-adrenolityków, w tym metoprololu; badania kliniczne dotyczyły głównie indometacyny, interakcja prawdopodobnie nie dotyczy sulindaku i diklofenaku. Nie stosować równolegle z barbituranami (przyspieszają metabolizm metoprololu przez zwiększenie aktywności enzymów). Ryfampicyna może powodować zwiększenie metabolizmu metoprololu i zmniejszenie jego stężenia w osoczu. Stosowanie β-adrenolityków w skojarzeniu z epinefryną może powodować znaczne zwiększenie ciśnienia tętniczego i bradykardię; ryzyko jest mniejsze w przypadku stosowania wybiórczych leków β-adrenolitycznych. Metoprolol może nasilać działanie innych leków obniżających ciśnienie tętnicze. Ostre niedociśnienie tętnicze po przyjęciu pierwszej dawki α-adrenolityku (np. prazosyny lub doksazosyny) może być silniejsze u pacjentów stosujących β-adrenolityk. Należy monitorować chorych przyjmujących równolegle inne β-adrenolityki, w tym również tymolol w postaci kropli do oczu. U chorych na cukrzycę, otrzymujących insulinę, leczenie β-adrenolitykiem może spowodować nasilenie lub przedłużenie hipoglikemii. β-adrenolityki mogą również antagonizować hipoglikemizujące działanie pochodnych sulfonylomocznika. Metoprolol może zmniejszać wydalanie lidokainy, powodując nasilenie jej działania. W skojarzeniu z niektórymi wziewnymi lekami stosowanymi w znieczuleniu ogólnym może dojść do nasilenia działania kardiodepresyjnego β-adrenolityków. U osób, u których podczas leczenia metoprololem zajdzie konieczność zastosowania epinefryny z powodu reakcji alergicznej, niezbędne może się okazać podawanie większych jej dawek. Silne inhibitory CYP2D6 mogą zwiększać stężenie metoprololu w osoczu; stosować ostrożnie w skojarzeniu z takimi lekami jak: fluwoksamina, fluoksetyna, sertralina, paroksetyna, bupropion, klomipramina, dezypramina, flufenazyna, haloperydol, tiorydazyna, chlorpromazyna, chlorprotiksen, chinidyna, propafenon, rytonawir, difenhydramina, hydroksychlorochina, celekoksyb, terbinafina. Hydralazyna może hamować metabolizm pierwszego przejścia metoprololu, co prowadzi do zwiększenia jego stężenia. Leki β-adrenolityczne mogą nasilać działanie alkaloidów sporyszu. Podawanie leku β-adrenolitycznego należy przerwać przed wykonaniem testu z dipirydamolem, a po jego podaniu monitorować czynność serca. W skojarzeniu z opioidowymi lekami przeciwbólowymi może dojść do nasilenia bradykardii. Ostrożnie stosować w skojarzeniu z inhibitorami MAO; w ciągu 14 dni od odstawienia stosowanego równolegle nieodwracalnego inhibitora MAO istnieje ryzyko wystąpienia znacznego nadciśnienia tętniczego. Meotprolol może nasilać i wydłużać działanie alkoholu.

Dawkowanie:
Dawkowanie należy ustalać indywidualnie. Winian metoprololu. P.o. (tabletki o natychmiastowym uwalnianiu). Dorośli. Nadciśnienie tętnicze. Zwykle 100–150 mg 1 ×/d rano lub w 2 daw. podz.; w razie potrzeby dawkę można zwiększyć do 200–400 mg 1 ×/d lub w daw. podz.; niekiedy wystarczająca jest dawka 50 mg/d. Dławica piersiowa. Zwykle 50–100 mg 2–3 ×/d. Objawy krążenia hiperkinetycznego. 50 mg 1–2 ×/d. Zaburzenia rytmu serca. 50–100 mg 2–3 ×/d; w razie potrzeby dawkę można zwiększyć do 300 mg/d w daw. podz. Pomocniczo w nadczynności tarczycy. 50 mg 4 ×/d, po wystąpieniu eutyreozy dawkę zmniejszyć. Stan po zawale serca. Podawanie rozpocząć 15 min po ostatnim podaniu metoprololu i.v., stosować 50 mg co 6 h przez 48 h, następnie zwykle 200 mg/d w daw. podz.; u chorych, którzy nie tolerowali pełnej dawki i.v., stosować połowę zalecanej dawki p.o. I.v. Dorośli. Częstoskurcz, szczególnie nadkomorowy. Początkowo 5 mg z szybkością 1–2 mg/min. Dawkę można powtarzać co 5 min aż do uzyskania pożądanego efektu; zwykle wystarcza łączna dawka 10–15 mg; dawka maks. 20 mg. Zachować szczególną ostrożność u pacjentów z ciśnieniem skurczowym <100 mg Hg. Świeży zawał serca. Leczenie rozpocząć w ciągu 12 h od wystąpienia bólu; podać 3 dawki 5 mg co 2 min (kontrolując ciśnienie tętnicze, czynność serca i EKG); po 15 min kontynuować leczenie doustną postacią leku. Bursztynian metoprololu. P.o. (tabletki o przedłużonym uwalnianku); podawać 1 ×/d, najlepiej rano; tabletki można dzielić na połowy. Nadciśnienie tętnicze. Dorośli. W łagodnej lub umiarkowanej postaci 47,5 mg/d; w razie konieczności dawkę zwiększyć do 95–190 mg/d lub dołączyć inny lek obniżający ciśnienie tętnicze. Dzieci po 6. rż. Początkowo 0,48 mg/kg mc./d, w przypadku braku odpowiedzi dawkę można zwiększyć do 0,95 mg/kg mc./d (maks. 47,5 mg/d), a następnie w razie konieczności do dawki maks. 1,9 mg/kg mc./d; brak badań dotyczących stosowania dawek >190 mg/d. Dławica piersiowa. Dorośli. 95–190 mg/d; w razie konieczności można dołączyć inne leki stosowane w leczeniu choroby wieńcowej. Zaburzenia rytmu serca, zwłaszcza częstoskurcz nadkomorowy. Dorośli. 95–190 mg/d. Profilaktyka zgonu z przyczyn sercowo-naczyniowych i wtórna profilaktyka zawału serca. Dorośli. 190 mg/d. Kołatania serca spowodowane czynnościowymi zaburzeniami pracy serca. Dorośli. 95 mg/d; w razie konieczności dawkę zwiększyć do 190 mg/d. Profilaktyka migreny. Dorośli. 95–190 mg/d. Stabilna objawowa niewydolność serca. Dorośli. U chorych z niewydolnością serca klasy III–IV wg NYHA początkowo 11,88 mg/d w 1. tyg. leczenia; w 2. tyg. dawkę można zwiększyć do 23,75 mg/d, natomiast w przypadku niewydolności serca klasy II wg NYHA początkowo 23,75 mg/d przez 2 tyg., następnie zaleca się podwojenie dawki. W dalszym leczeniu dawkę zwiększa się co 2. tydz. do 190 mg/d lub do maks. dawki tolerowanej przez chorego. W długotrwałym leczeniu dawka docelowa wynosi 190 mg/d.

Preparaty:
– Betaloc roztwór do wstrzykiwać 1 mg/ml 5 amp. 5 ml
– Metocard tabl. 100 mg 30 tabl.
– Metocard  tabl. 50 mg 30 tabl.
– Metoprolol VP tabl.  50 mg 30 tabl.
– Selmet tabl. powl. 100 mg 30 tabl.